Frankowicze doczekali się wielu korzystnych wyroków wydanych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), które później były wspierane prokonsumenckim orzecznictwem krajowym. Wydaje się, że w 2024 roku większość kwestii związanych z kredytami frankowymi została już rozstrzygnięta. Obecnie aż 98% kredytobiorców uzyskuje korzystne wyroki, które prowadzą do uznania ich wadliwych umów kredytowych za nieważne. Tak powszechne i pozytywne rozstrzygnięcia nie byłyby możliwe bez orzecznictwa TSUE, które miało ogromne znaczenie dla ochrony konsumentów i kształtowania praktyk bankowych dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do walut obcych.
Początek Sprawy – Wyrok w Sprawie Państwa Dziubak
Jednym z najbardziej przełomowych orzeczeń był wyrok TSUE z dnia 3 października 2019 roku w sprawie państwa Dziubak (C-260/18). Sprawa dotyczyła kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego, który zawierał klauzule przeliczeniowe uznane za abuzywne. Trybunał potwierdził, że jeśli umowa zawiera nieuczciwe postanowienia dotyczące indeksacji do waluty obcej, sąd krajowy może uznać takie postanowienia za nieważne. Trybunał zaznaczył, że sądy krajowe nie mogą zastępować abuzywnych klauzul innymi przepisami prawa krajowego, chyba że usunięcie tych klauzul skutkowałoby nieważnością całej umowy, co mogłoby być niekorzystne dla konsumenta. Orzeczenie to otworzyło drogę do dochodzenia unieważnienia umów kredytowych przez tysiące frankowiczów w Polsce.
Węgierscy Frankowicze – Początek Walki o Prawa Konsumentów
Zanim TSUE zajęło się sprawami polskich frankowiczów, zapadł ważny wyrok w sprawie Kasler z 2014 roku (C-26/13), dotyczący kredytu hipotecznego we frankach szwajcarskich węgierskich kredytobiorców. Trybunał orzekł, że nieuczciwe warunki umowy dotyczące kursu przeliczeniowego walut nie mogą zostać zastąpione przez sąd krajowy ogólnymi przepisami prawa cywilnego, jeśli klauzula dotycząca kursu walutowego uznana zostanie za abuzywną. Orzeczenie to miało bezpośredni wpływ na postrzeganie klauzul walutowych w kredytach hipotecznych w krajach UE, podkreślając obowiązek banków do rzetelnego informowania konsumentów o ryzyku walutowym.
Wyrok TSUE z 2023 roku – Przełomowy Rok dla Frankowiczów
Wyrok TSUE z 2023 roku w sprawach C-570/21 i C-520/21 wzmocnił ochronę konsumentów. Potwierdzono, że klauzule dotyczące indeksacji do waluty obcej, które są niejasne lub wprowadzają w błąd, mogą zostać uznane za nieważne. W sprawie C-570/21 Trybunał zwrócił uwagę na konieczność rzetelnego informowania konsumentów o ryzyku walutowym oraz o realnych kosztach kredytu. W sprawie C-520/21 TSUE potwierdził, że frankowicze mogą dochodzić zwrotu wszystkich wpłat dokonanych na podstawie nieważnej umowy, bez dodatkowych kosztów czy odsetek.
Orzeczenia TSUE z 2024 roku – Wzmocnienie Praw Konsumentów
Orzeczenia TSUE z 2024 roku w sprawach C-287/22, C-139/22 i C-140/22 umocniły prawa konsumentów. Zgodnie z nimi sądy krajowe nie mogą zastępować nieuczciwych klauzul przepisami krajowymi, jeśli miałoby to skutkować utrzymaniem umowy w mocy. Trybunał jasno wskazał, że wszelkie zmiany w umowach kredytowych muszą być dokonywane z pełnym poszanowaniem praw konsumentów. Banki nie mogą żądać dodatkowych opłat za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy. Wyroki te jasno zaznaczyły, że unieważnienie umowy z powodu klauzul abuzywnych nie może prowadzić do obciążenia konsumenta dodatkowymi kosztami.
Przedawnienie Roszczeń – Ważne Wyroki TSUE
W sprawach C-28/22 i C-756/22, TSUE orzekł, że terminy przedawnienia nie mogą ograniczać praw konsumenta do skutecznego dochodzenia roszczeń wynikających z nieuczciwych warunków umownych. Wyroki te mają kluczowe znaczenie dla frankowiczów, umożliwiając im dochodzenie roszczeń nawet po upływie długiego czasu od zawarcia umowy kredytowej.
Rekompensata dla Frankowiczów
Wyrok TSUE w sprawie C-348/23 z 2024 roku potwierdził, że banki muszą zapewnić pełną rekompensatę konsumentowi w przypadku unieważnienia umowy kredytowej z powodu nieuczciwych klauzul przeliczeniowych. Trybunał podkreślił, że konsument nie jest zobowiązany do zwrotu bankowi korzyści wynikających z korzystania z kapitału po unieważnieniu umowy. Wyrok ten wzmocnił pozycję kredytobiorców w sporach z bankami.
Sąd Najwyższy Po Stronie Frankowiczów
W ślad za orzeczeniami TSUE pojawiły się korzystne wyroki Sądu Najwyższego, który potwierdził tezy zawarte w wyrokach Trybunału. W uchwale z dnia 25 kwietnia 2024 roku Sąd Najwyższy potwierdził zasady dotyczące braku możliwości zastąpienia nieuczciwych klauzul umownych innymi przepisami, rozliczenia według zasady dwóch kondykcji, oraz wyznaczenia momentu rozpoczęcia trzyletniego terminu przedawnienia banku.
Ostatnie wnioski
Dzięki orzecznictwu TSUE i Sądu Najwyższego kredytobiorcy frankowi mają coraz silniejsze narzędzia prawne do walki z nieuczciwymi praktykami banków. Ważne jest, aby każda sprawa była indywidualnie analizowana przez sąd. Frankowicze powinni zastanowić się nad skorzystaniem z pomocy doświadczonej kancelarii frankowej, jak np. Kancelaria Frejowski, która specjalizuje się w kompleksowej pomocy frankowiczom.