Prezydent John Kennedy w 1962 roku powiedział: „Wszyscy jesteśmy konsumentami”. Każdy z nas regularnie dokonuje zakupów od przedsiębiorców, nabywając towary lub usługi. Jednak kiedy dokładnie jesteśmy konsumentami, a kiedy już nie?
Definicja konsumenta
Zgodnie z artykułem 221 kodeksu cywilnego, konsumentem jest osoba fizyczna, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celach niezwiązanych bezpośrednio z jej działalnością zawodową lub gospodarczą. Oznacza to, że konsumentem jesteśmy jedynie wtedy, gdy zakup służy celom prywatnym. Należy do nich np. zakup sprzętu AGD, odzieży czy usług (telekomunikacyjnych, finansowych, remontowych).
Kiedy nie jesteśmy konsumentem?
Nie jesteśmy konsumentami w następujących sytuacjach:
- Gdy zawieramy umowę z inną osobą fizyczną, np. kupujemy od kogoś na aukcji internetowej,
- Gdy zakup dotyczy działalności gospodarczej, np. jako właściciel sklepu kupujemy towar do sklepu, lub jako lekarz płacimy za kurs zawodowy.
Kluczowym elementem definicji konsumenta jest brak związku zakupu z działalnością zawodową lub gospodarczą. Konsumentem będzie np. przedsiębiorca budowlany, który wybiera wycieczkę na wakacje dla rodziny w biurze podróży.
Różnica między konsumentem a przedsiębiorcą
Czasami trudno jednoznacznie stwierdzić, czy dana czynność ma związek z działalnością zawodową. Przykładem jest zakup sprzętu elektronicznego, który może służyć zarówno do pracy, jak i do użytku prywatnego. W takich przypadkach warto zastanowić się, czy dany zakup jest typowy dla działalności gospodarczej, co można zweryfikować, sprawdzając odpowiednie informacje w rejestrze działalności gospodarczej. Jeśli zakupiony sprzęt służy do sprzedaży lub w ramach działalności, to nie będziemy uznawani za konsumenta.
Zakup na fakturę a status konsumenta
Często pojawia się pytanie, czy faktura wystawiona na firmę oznacza, że kupujący nie jest konsumentem. Odpowiedź brzmi: nie. To, co decyduje o byciu konsumentem, to cel zakupu – czy jest to zakup prywatny, czy związany z działalnością. Jeśli faktura jest wystawiona na firmę, ale towar lub usługa służą celom prywatnym, można nadal uważać się za konsumenta. Jednak w takim przypadku nie można rozliczyć faktury w ramach działalności gospodarczej.
Dlaczego właściwa definicja konsumenta jest istotna?
Dokładne określenie, czy jesteśmy konsumentami, ma duże znaczenie, ponieważ wpływa na:
- Zasady reklamacji towarów – przepisy kodeksu cywilnego dotyczące reklamacji odnoszą się tylko do konsumentów.
- Przysługujące prawa – tylko konsumentom przysługuje możliwość bezkosztowego odstąpienia od umowy zawartej na odległość (np. przez internet).
- Obowiązki przedsiębiorcy przed zawarciem umowy – przedsiębiorca musi przekazać konsumentowi określone informacje.
Jako konsumenci jesteśmy szczególnie chronieni przez prawo, co ma kluczowe znaczenie w przypadku sporów z przedsiębiorcami.