Zarzut zatrzymania to dobrze znana instytucja prawna, która w kontekście spraw frankowych przeżywa swoje odrodzenie. Gdy umowa jest uznana za nieważną, strony muszą zwrócić sobie wzajemnie świadczenia. Prawo zatrzymania umożliwia zatrzymanie świadczenia do momentu, gdy druga strona nie zwróci otrzymanych środków lub nie zabezpieczy roszczenia o ich zwrot.
Jak banki podnoszą zarzut zatrzymania w sprawach frankowych?
Banki mogą zgłaszać zarzut zatrzymania zarówno w I, jak i II instancji. W I instancji zazwyczaj pojawia się on w odpowiedzi na pozew lub na rozprawie, natomiast w II instancji może być podniesiony w apelacji banku po wygranej konsumenta w I instancji. Jeśli zarzut zatrzymania zgłaszany jest na piśmie, bank wysyła odpowiednie pismo do konsumenta. Gdy zarzut jest zgłaszany na rozprawie, pełnomocnik banku przedstawia podstawy prawne i kwoty zarzutu, które są następnie zaprotokołowane przez sąd.
Problemy z zarzutem zatrzymania w sprawach frankowych
W przypadku spraw frankowych zarzut zatrzymania często uznawany jest za niezasadny. Kluczowym aspektem jest wzajemność umowy kredytu, którą Sąd Najwyższy uznaje za wzajemną. Dodatkowo, zarzut zatrzymania może być oceniany pod kątem jego społeczno-gospodarczego celu i zgodności z ratio legis przepisów.
Błędy banków w stosowaniu zarzutu zatrzymania
Banki nie zawsze przestrzegają wszystkich wymogów formalnych przy podnoszeniu zarzutu zatrzymania. Wymaga to dokładnej analizy nie tylko merytorycznej, ale i formalnej, którą przeprowadza pełnomocnik kredytobiorcy.
Skutki uwzględnienia zarzutu zatrzymania przez sąd
Jeśli sąd uwzględni zarzut zatrzymania, możliwe jest dokonanie rozliczenia poprzez potrącenie, zwłaszcza gdy kredytobiorca już uiścił kwotę przewyższającą kapitał. W przypadku nieważności umowy i niespłaconego kapitału, również możliwe jest rozliczenie z dopłatą brakującej kwoty. Wyrok TSUE z 14 grudnia 2023 roku stwierdza, że uwzględnienie zarzutu zatrzymania nie może prowadzić do utraty prawa do odsetek za opóźnienie.
Zarzut zatrzymania vs. zarzut potrącenia
Zarzut zatrzymania i zarzut potrącenia są różnymi instytucjami prawnymi. Banki częściej korzystają z zarzutu zatrzymania, który ma charakter obronny, w przeciwieństwie do zarzutu potrącenia, który ma charakter definitywny.
Oświadczenie o skorzystaniu z prawa zatrzymania
Oświadczenie o skorzystaniu z prawa zatrzymania to formalny wymóg, który bank musi spełnić, aby skutecznie podnieść zarzut zatrzymania w sprawach frankowych.
Czy zarzut zatrzymania przerywa bieg przedawnienia?
Zarzut zatrzymania nie przerywa biegu przedawnienia roszczenia. Tylko czynności sądowe podejmowane bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia mogą skutecznie przerwać bieg przedawnienia.
Konsekwencje zarzutu zatrzymania dla odsetek
Do tej pory uwzględnienie zarzutu zatrzymania mogło wpływać negatywnie na możliwość uzyskania odsetek przez kredytobiorców. Wyrok TSUE z 14 grudnia 2023 roku przynosi jednak zmianę, umożliwiając kredytobiorcom uzyskanie odsetek pomimo uwzględnienia zarzutu zatrzymania.